Czym jest zaburzenie borderline?
Osobowość typu borderline (polskie, rzadziej spotykane określenie, to osobowość z pogranicza) jest jednym z zaburzeń osobowości. Występuje u 1-2% populacji. Pacjenci z tym rozpoznaniem mają poczucie pustki wewnętrznej. Ich poczucie własnego „ja” jest niepewne i niestabilne, co utrudnia im określanie swoich życiowych celów i aspiracji. Z trudem przychodzi im kontrola emocji. Często są impulsywne, ich nastrój bez wyraźnego powodu może oscylować od smutku do euforii. Poczucie braku kontroli nad swoim życiem i emocjami skutkuje u tych osób lękiem. Przerastające je emocje osoby te rozładowują za pomocą autoagresji. Najczęściej jest to w formie samookaleczeń, ale także różnych ryzykownych zachowań (niebezpieczna jazda samochodem, nadużywanie substancji psychoaktywnych, w tym leków, przygodne kontakty seksualne itp.).
W przypadkach skrajnie nasilonych emocji, jeśli nie znajdą one ujścia, może dojść nawet do pojawienia się objawów psychotycznych, takich jak halucynacje. W relacjach interpersonalnych osoby z osobowością typu borderline mają patologicznie nasiloną potrzebę bliskości i zainteresowania swoimi problemami. Jednocześnie mają nadmierną skłonność do obrażania się i zrywania kontaktu. Próby utrzymania naturalnego dystansu przez otoczenie osoby z borderline odczytują jako odrzucenie. Wywołuje to u nich frustrację, złość i czasem chęć „ukarania”, z reguły poprzez obarczanie „winowajców” odpowiedzialnością za akty autoagresji („to przez ciebie się pocięłam”).
Cechy osobowości z pogranicza pojawiają się w okresie dojrzewania. Najczęściej w większości zanikają podczas wchodzenia w dorosłe życie. Jeśli jednak tak się nie stanie, osoby z tym typem zaburzenia mają poważnie utrudnione budowanie swojej ścieżki życiowej. Zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnej.
Czy związek partnerski osoby z zaburzeniem borderline ma szansę być zdrowy?
Jak łatwo się domyślić, związek z taką osobą jest – delikatnie mówiąc – niełatwy. Partner osoby z cechami borderline musi uzbroić się w cierpliwość, być odpornym na kierowaną w jego kierunku złość. Przede wszystkim nie reagować na próby manipulacji za pomocą samookaleczeń i wzbudzania poczucia winy. Odpowiedzią na zmienność emocji u zaburzonego partnera musi być stabilność emocji własnych, stonowanie reakcji. Podtrzymywanie deklaracji uczuć i lojalności, nawet gdy bliska osoba z cechami bordeline w przypływie złości deklaruje coś wręcz przeciwnego.
Jak wspierać terapię osoby z zaburzeniem osobowości borderline?
Każdy psychoterapeuta przyzna, że terapia osobowości typu bordeline jest trudna. Przede wszystkim ze względu na początkowy opór pacjenta, przejawiający się deprecjonowaniem terapeuty. Również tendencją do prób narzucania terapeucie kontaktu przez pacjenta na jego własnych warunkach. Ostatecznie przerywania terapii i szukania innego terapeuty. Rolą partnera jest tonowanie tych emocji i wskazywanie, że właśnie stabilność więzi terapeutycznej i przestrzeganie reguł terapii jest najważniejszym jej elementem.
Autor: Krzysztof Klementowski
