Dzieci w pandemii
Trudności w funkcjonowaniu dzieci i młodzieży w okresie pandemii dotyczą czterech obszarów:
- Zaburzenia emocjonalne
- Zmiany w zachowaniu
- Opóźnienia rozwoju
- Trudności w relacjach społecznych
- przewlekły stres (zagrożenie m.in.: PTSD, depresją, zaburzeniami lękowymi)
- ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, rodziną – izolacja, lek społeczny
- brak ruchu, dostępu do kin, teatrów
- nauka zdalna – przestymulowanie – problemy z koncentracja uwagi
- traumatyczne przeżycia związane z chorobą własną i/lub rodzinie
- zaburzenie bezpieczeństwa, brak zasad- zmiany- nieprzewidywalność
- konieczność do szybkiej adaptacji do nowych warunków
- doświadczanie przemocy rodzinnej
- trudności z nauką, koncentracją uwagi, pamięcią
- problemy emocjonalne
Kondycja psychiczna dzieci w czasach pandemii- jak ją wspierać?
Praktyczne porady dla rodziców, jak wspierać dzieci:
Jako rodzic możesz doświadczać w okresie pandemii niepokoju związanego z sytuacją życiowo – bytową swojej rodziny jak również zdrowotną. Mając na względzie dobro dzieci codziennie otaczasz je opieką i troską i zastanawiasz się, co możesz zrobić lepiej. Niekiedy zdarza się, że oceniając się bardzo krytycznie stwierdzasz, że wszystko robisz źle. Pamiętaj jednak, by pomagać innym najpierw należy zadbać o siebie. Spróbuj się na chwilę zatrzymać i w spokoju zaplanować wsparcie dla swojego dziecka. Oto kilka praktycznych porad:
- Bądźmy zawsze w relacji ze swoim dzieckiem (niezależnie czy jest przedszkolakiem czy nastolatkiem) – pytajmy, jak się czuje, co u niego słychać, jak możemy pomóc
- Podążajmy za dzieckiem. Słuchajmy uważnie, okazujmy zrozumienie i akceptację. Zapewnijmy bezpieczną atmosferę rozmowy i nigdy nie wyśmiewajmy przedstawionego problemu. Prośmy o dodatkowe wyjaśnienie, jeśli nie rozumiemy.
- Okazujmy uczucia i przytulajmy
- Poznajmy powody:
- Nie możemy bagatelizować i mówić, że ,,to nic takiego’’
- Nie mówmy, że ,,inni dają sobie radę’’ ,,zajmij się czymś’’
- Nie nazywajmy dziecka ,,leniem’’, jeśli nie znamy powodów obniżenia wyników w nauce
- Jako rodzice starajmy się zachować spokój niezależnie od tego, co się dzieje. Porządkujmy chaos i pomóżmy dziecku planować – obniżymy poziom niepokoju
- Rozmawiajmy z dzieckiem o możliwościach rozwiązania problemu i uwzględnijmy jego zdanie – dajmy mu poczucie wpływu na sytuację
- Dajmy dziecku przyzwolenie na przeżywanie emocji
- Zapewnijmy dziecku odpowiednią ilość snu
- Zawsze mówmy prawdę i dotrzymujmy słowa
- Zapewnijmy dziecku ruch, relaksację, zdrową dietę
- Celebrujmy rytuały rodzinne np. wspólne posiłki, wieczory filmowe, gry planszowe, zabawy
- Budujmy z dzieckiem wspólne pole uwagi angażując się we wspólne aktywności
- Informacje dotyczące koronawirusa przedstawiajmy z uwzględnieniem wieku rozwojowego dziecka
- Zapewnijmy kontakt z rodziną i rówieśnikami np. przez komunikatory
Niepokojące objawy u dzieci
- Smutek, napady płaczu, izolowanie się – unikanie kontaktu z bliskimi, rówieśnikami
- Zobojętnienie, rezygnacja z zainteresowań
- Brak możliwości czerpania przyjemności (anhedonia)
- Poczucie nierealności otaczającego świata, ludzi i wydarzeń
- Nieustanne zmęczenie, poczucie wyczerpania, braku energii, senność
- Krytyczne myślenie o sobie, poczucie winy i bezsensu istnienia
- Mówienie o śmierci, samobójstwie
- Problemy ze snem- wybudzenia w nocy, koszmary senne, moczenie
- Napady złości- agresja, autoagresja
- Lęki ograniczające codzienne funkcjonowanie i powodujące zagrożenie zdrowia i życia: np. jedzeniem/przełykaniem, piciem, przed śmiercią, przed wyjściem z domu,
- Ograniczanie jedzenia (spadek wagi ciała) / napadowe najadanie się (przybieranie na wadze)
- Niepokój psychoruchowy
- Dręczące, niepokojące myśli
- Zachowania ryzykowne
- Dolegliwości somatyczne: np. bóle głowy, napady duszności, bóle brzucha, klatki piersiowej, omdlenia
- Trudności z koncentracją uwagi, pamięcią
Epidemia jako doświadczenie, które wpłynie na późniejsze życie dzieci
Wszystkie dzieci powinny być objęte wsparciem psychologicznym ze względu na zagrożenie wystąpienia PTSD.
Bezpośrednie skutki pandemii dla dzieci to:
- Utrata bezpieczeństwa
- Uczucie bezradności i braku wpływu na sytuację
- Zaburzenie dotychczasowego porządku
- Przewlekły stres
- Doświadczanie silnego niepokoju o bliskich np. choroba rodziców, dziadków
- Śmierć kogoś bliskiego
- Samotność – rozłąka z rodziną
- Przeżywanie silnych negatywnych emocji
Oddziaływania psychologiczne powinny być ukierunkowane na: pracę terapeutyczną z myślami, uczuciami dziecka, rozmowę na temat traumatycznych wydarzeń.
Autor: Justyna Wronka-Klimczuk
